Hamnet

Maggie O’Farrell

Justyna Szcześniak 

Wydawnictwo: Papierowy księżyc

Liczba stron: 404

Data premiery: 14.06.2023

Opis 

Książka uhonorowana prestiżową nagrodą Women's Prize For Fiction. Jedna z książek roku na liście "New York Timesa”, a także "Guardiana”, "Financial Times” i portalu Literary Hub.  Hamnet, powieść zainspirowana wieloletnią fascynacją Maggie O’Farrell mało znaną historią najbardziej enigmatycznej sztuki Szekspira, to przepiękny portret małżeństwa kształtującego się wokół śmierci ukochanego dziecka.  Warwickshire, lata osiemdziesiąte XVI wieku. Agnes jest kobietą, której ludzie się lękają, a jednocześnie zabiegają o jej pomoc z powodu jej niezwykłych zdolności. Osiedla się wraz z mężem na Henley Street w Stratfordzie i ma trójkę dzieci – córkę Susannę, a potem bliźnięta, Hamneta i Judith.  Latem 1596 roku Judith kładzie się do łóżka zmożona nagłą gorączką. Jej brat szuka wszędzie pomocy.

Dlaczego nikogo nie ma w domu? Ich matka znajduje się milę dalej, w ogrodzie, w którym uprawia lecznicze zioła. Ojciec pracuje w Londynie. Żadne z rodziców nie wie, że ich syn nie przeżyje tygodnia.  Ta zainspirowana synem słynnego dramatopisarza powieść tchnie pełnię życia w historię o stracie, która zazwyczaj jest redukowana do przypisu w opracowaniach. Przybliża również czytelnikom postać Agnes, kobiety intrygująco nieobecnej w historii.

,,Hamnet" Maggie O' Farrell  to wspaniała książka, którą na język polski przetłumaczyła Justyna Szcześniak. 

Pisarka postanowiła wyciągnąć z cienia Williama Szekspira  jego żonie. Oddała głos "Agnes" Anne Hathaway i opowiedziała historię o przemijaniu i żałobie. Autorka koresponduje z twórczością i faktami z życia wielkiego pisarza, którego działami od wieków zachwycają się czytelnicy. 

Choć widmo śmierci obecne jest od pierwszych stron powieści, to na początku jest tylko zwiastunem, tego co ma nadejść. Autorka próbuje, oswoić czytelnika z naturą przemijania życia ukazując stratę z perspektywy małej dziewczynki i dorosłej kobiety. Czyjejś córki i matki....

Śmierć jest brutalna, śmierć to zmaganie. Ciało czepia się życia jak bluszcz muru i nie poddaje się łatwo, nie odpuszcza bez walki

Maggie O' Farrell  powoli snuje opowieść z życia domowego Agnes i jej najbliższego. Rozdziały, w których główna bohaterka zostaje matką, przeplatają się z latami jej dzieciństwa i okresu dorastania. Teraźniejszość splata się, z przeszłością tworząc pełny obraz życia, które nieustanie zatacza koła i zaczyna nowy cykl. Tak, więc w ,,Hamnecie" występują dwie osie fabularne. Druga część książki w całości skupia się na studium żałoby, która brutalnie nagle wdarła się w życie bohaterów oraz  związanym z pochówkiem obrzędami w XVI w. 

Konstrukcja książki Maggie O' Farrell została świetnie rozpisana i połączona. Przekłada się to na emocjonalny wydźwięk historii, gdy końcówka pierwszej części styka się z początkiem drugiej. W tym pięknym ujęciu jest przerażająca symbolika. 

Większość bohaterów jest przedstawiona w dość stereotypowo, ale wynika to z osadzenia fabuły w XVI w. Autorka sprowadza ich do typowych ról, które w tym okresie narzucało społeczeństwo. Nie licząc głównej bohaterki i jej męża, żadna inna postać, nie rozwija się znacząco na stronach tej powieści. 

Agnes jest bohaterką postępową, która wyłamuje się z ówczesnych norm społecznych, dlatego przez innych mieszkańców w Stratfordzie jest uważana za wiedźmę, elfkę, dzikuskę. Dodatkowo często w sposób umniejszający wytykane jest jej wiejskie pochodzenie. Agnes jest  młodą, inteligentną kobietą, która wierzy w swoją intuicję i nabytą wiedzę. Przekłada to na umiejętności, dzięki którym może nieść pomoc innym mieszkańcom. Autorka jeszcze bardziej pogłębia wyobcowanie Agnes w społeczeństwie poprzez dar bohaterki, który wprowadza do ,,Hamneta" realizm magiczny. Maggie O' Farrell jednak go nie nadużywa. 

Zaskoczyło mnie to, że pisarka w swojej książce w ogóle  nie wspomina Williama Szekspira z imienia i nazwiska. Jest on synem, mężem, ojcem, bratem, nauczycielem, ale nigdy Williamem. Mąż Agnes do końca pozostaje bezimiennym bohaterem, pomimo tego, że jego tożsamość jest znana czytelnikowi.. Jest to bardzo ciekawa decyzja Maggie O' Farrell, która z jednej strony pozbawia go charakteru i sprowadza do roli w siatce rodzinnych powiązań, a z drugiej autorka pozwala mu przeobrazić się w twórcę. 

Relacje bohaterów zostały w interesujący sposób nakreślone. Zwłaszcza te pomiędzy rodzeństwem, ponieważ przez duży i różnorodny przekrój postaci, zostały ukazane w odmienny sposób. Podkreślana jest ich wyjątkowa emocjonalna więź. Bardzo żałuję, że autorka nie rozwinęła bardziej relacje pomiędzy Agnes i Mary, ale w tych krótkich scenach udało jej się pokazać cały wachlarz dynamiki zależności pomiędzy tymi kobietami. Związek między główną bohaterką  a jej mężem rozwija się  powoli. Większość emocji między bohaterami na późniejszym etapie fabuły ukryte są w małych gestach. 

Ważnym elementem tej historii jest natura, która nadaje całej powieści niepokojący, wręcz złowieszczego klimatu. Nie raz wywołujący dreszcze. 

,,Hamnet" przedstawia przede wszystkim kobietę w studium żałoby, które ją obezwładnia i pozostawia bezwładną Sposób jego przedstawienia łamie serce i jest druzgocący. Oczywiście jest w tej powieści kilka subtelnych wątków pobocznych, które wzbogacają tę historię o kolejne warstwy emocjonalne i jeszcze bardziej angażują czytelnika. 

Książka Maggie O' Farrell  to dość kameralna historia, ale w pewnym momencie nabiera rozmachu, odchodząc trochę od opowieści o Agnes, choć w moim odczuciu przez ten wątek  osłabiony jest emocjonalny wydźwięk losu Hamneta, który i tak jest już przesądzony. Ten przerywnik wskazuje jedynie na przypadkowość w ludzkim losie i ukazuje warsztat autorki, w prowadzeniu bardziej rozbudowanej narracji.

Autorka zdecydowała się na narratora wszechwiedzącego, który ukazuje wydarzenia z perspektywy różnych bohaterów.  Zmiany pomiędzy nimi są bardzo płynne i naturalne. Jestem zachwycona stylem i zasobem językowym autorki. Piękne i rozbudowane metafory, liczne epitety i inne środki stylistyczne stanowią trzon tej historii. Budują nastrój. ,,Hamnet" został napisany wspaniałym, poetyckim językiem, dlatego tak bardzo rzuca się jeden kolokwializm. Nie wiem jednak, czy to kwestia tłumaczenia, czy oryginału.  Autorka z dużym wyczuciem,  sensualnością, wrażliwością i zmysłowością pisze o  silnych ludzkich emocjach, które wylewają się z kart tej opowieści. 

,,Hamnet" Maggie O' Farrell jest powieścią napisaną w nurcie literatury feministycznej, w której Agnes jest niezależną i intrygującą bohaterką.
Kobiety przez wiele wieków żyły w cieniu mężczyzn, swoich mężów, braci lub ojców. Niezauważone przez społeczeństwo, współczesne pisarki i pisarze oddają im należne miejsce, na kartach historii, powieści i biografii. 

,,Hamnet" to piękna, lecz niepokojąca historia o stracie, wielkiej i bezwarunkowej miłości i relacjach rodzinnych. Znakomita, wzruszająca i pełna trudnych emocji historia, której warto poświęcić czas. 

Za egzemplarz recenzencki dziękuję wydawnictwu.